21 فوریه 2024- در مطالعه اخیراً منتشر شده در مجله Nutrients، محققان استرالیایی شواهد مربوط به رژیم غذایی مدیترانه ای (MD) و پیامدهای آن برای سلامت قلب عروق را در زنان بررسی کردند.
بیماری قلبی عروقی(CVD)،علت اصلی مرگ و میر زنان در سراسر جهان است. تغذیه، نقش اساسی در اصلاح عوامل خطر قلبی عروقی و کاهش خطر CVD ایفا می کند.رژیم غذایی مدیترانه ای در سطح بین المللی توصیه شده ترین رژیم غذایی است که با مصرف زیاد غذاهای گیاهی و چربی های غیراشباع مونو، مصرف متوسط ماهی، غذاهای دریایی و لبنیات و مصرف کم گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده مشخص می شود. مطالعه ی حاضر به مرور دانش فعلی در مورد تأثیر رژیم مدیترانه ای بر پیشگیری ازبیماری های قلبی عروقی در زنان پرداخته است.
مزایای محافظت از قلب
تحقیقات مزایای محافظت از قلب را به دلیل اثرات هم افزایی اجزای اصلی غذاها در رژیم مدیترانه ای نشان می دهد. این رژیم غذایی با بهبود پروفایل لیپیدی، فشار خون، عملکرد عروقی، استرس اکسیداتیو و نشانگرهای التهابی مرتبط است. مطالعات نشان داده اند که اثر رژیم مدیترانه ای در کاهش چربی ممکن است در نتیجه مصرف (بیشتر) چربی‌های غیراشباع با یک یا چند پیوند دوگانه(مونو و پلی) از غذاهای گیاهی و ماهی باشد.
افزایش مصرف فیتوسترول ها و فیبر نیز ممکن است به جذب کلسترول کمک کند. علاوه بر این، آنتی اکسیدان ها، مواد معدنی و فلاونوئیدهایی که اثرات ضد التهابی دارند و استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند، در رژیم مدیترانه ای فراوان هستند. علاوه بر این، افزایش آنتی اکسیدان ها ممکن است گونه های فعال اکسیژن را کاهش دهد در حالی که فراهمی زیستی اکسید نیتریک را افزایش می دهد، در نتیجه فشار خون و عملکرد عروق را بهبود می بخشد.
مکانیسم های تغذیه ای خاص جنسیتی
جنسیت بیولوژیکی عامل مهمی در پیامدهای قلبی عروقی است. تعاملات مکانیکی بین رژیم مدیترانه ای و جنسیت نامشخص است، با مطالعات محدودی که این رابطه را بررسی می‌کند. یک مطالعه ی پیلوت پاسخ‌های دوشکل جنسی را به رژیم مدیترانه این شان داد. به طور خاص، زنانی که از رژیم مدیترانه ای تبعیت می کنند در مقایسه با مردان، تنظیم مثبت آپولیپوپروتئین E و آنزیم مبدل آنژیوتانسین را نشان دادند.
مطالعات حیوانی همچنین تفاوت های جنسی را در میکروبیوم روده، متابولیسم و تعاملات هورمونی گزارش کرده اند. به عنوان مثال، موش‌های نر که با یک رژیم غذایی پرچرب تغذیه می‌شدند، مقاومت به انسولین و افزایش وزن بالاتری را نشان دادند، در حالی که موش‌های ماده افزایش فراوانی میکروب‌های مفید را نشان دادند. فشارهای تکاملی بر رفتار رژیم غذایی، نیازهای تغذیه ای و فیزیولوژی ممکن است رابطه ی بین الگوهای غذایی و جنسیت را توضیح دهد.
رفتارهای غذایی دوشکل جنسی از دوره ی پیش نوسنگی(pre-Neolithic) رایج بوده است. ماده‌ها اغلب میوه‌ها/سبزیجات جمع‌آوری می‌کردند، در حالی که نرها برای برآورده کردن نیازهای انرژی، غذاهای پرچرب و پروتئین حیوانی بیشتری را شکار و مصرف می‌کردند. بنابراین، نقش های جنسیتی پیش از تاریخ ممکن است متابولیسم مواد مغذی و انرژی مورد نیاز دو جنس را تغییر داده باشد.
شواهد فعلی در مورد سلامت قلب و عروق
مطالعات خطرات کمتر بیماری های قلبی عروقی را با افزایش پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای نشان داده اند. یک مطالعه کوهورت آینده‌نگر بزرگ بر روی بیش از 74هزار زن در ایالات متحده گزارش داد که تبعیت بیشتر ازرژیم غذایی مدیترانه ای با کاهش 29 درصدی خطر بیماری عروق کرونر قلب مرتبط است. برخی از مطالعات نشان داده اند که رژیم مدیترانه ای تأثیر عمیق تری بر کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی در مردان نسبت به زنان دارد، در حالی که برخی دیگر اثرات قابل توجهی را فقط در زنان گزارش کرده اند.
مطالعات مختلف اثرات مفیدرژیم مدیترانه ای را بر فشار خون نشان داده اند. با این حال، مطالعات محدودی بر روی زنان متمرکز شده است. علاوه بر این، رژیم مدیترانه ای بطور قابل توجهی با خطر کمتر دیابت نوع 2 (T2DM) و بهبود هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) و سطح گلوکز مرتبط است.
در زنان، مطالعات مزایایرژیم مدیترانه ای از جمله کاهش بروز دیابت نوع 2 و بهبود مقاومت به انسولین و نشانگرهای متابولیک را گزارش کرده‌اند. علاوه بر این، یک مطالعه کانادایی گزارش داده است که پایبندی به رژیم مدیترانه ای با وزن کمتر بدن، شاخص توده بدنی(BMI)، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL-C) و کلسترول کل مرتبط است. به ویژه، مردان کاهش بیشتری در BMI و وزن نسبت به زنان داشتند.
عوامل خطر خاص برای زنان
داشتن رویکردهای درمانی و پیشگیری مناسب برای بیماری های قلبی عروقی و کاهش بار در افرادی که دارای عوامل خطر خاص زنانه هستند(عوارض بارداری، سندرم تخمدان پلی کیستیک[PCOS]، و شرایط خودایمنی غالب زنان)بسیار مهم است. یک کارآزمایی در چین شامل 72 بیمار دارای اضافه وزن مبتلا بهPCOS گزارش داد که یک رژیم مدیترانه ای کم کربوهیدرات به طور قابل توجهی معیارهای تن سنجی و متابولیک را در مقایسه با رژیم کم چرب کاهش می دهد.
متاآنالیزهای متعدد نشان داده است که خطر حوادث قلبی عروقی آینده در زنان مبتلا به دیابت بارداری، اختلالات فشار خون بارداری یا زایمان زودرس تقریباً دو برابر بیشتر است. مکمل‌های غذایی و توصیه‌های غذایی متناسب با نتایج زایمان در زنان با تغذیه ی ضعیف مرتبط است. اسیدهای چرب غیراشباع پلی با زنجیره کوتاه موجود در غذاهای مدیترانه ای در دوران بارداری ضروری هستند.
شرایط خودایمنی می تواند در هر سنی رخ دهد و تظاهرات متنوعی داشته باشد. حدس زده می شود که استعداد ژنتیکی برای خودایمنی در زنان نسبت به مردان به دلیل وجود کروموزوم X است.
با این وجود، اختلالات خودایمنی با خطرات CVD بالاتر در هر دو جنس مرتبط است، اما با توجه به غالب بودن زنان، این شرایط احتمالاً عوامل خطر شایع‌تری در زنان هستند.
نتیجه
در مجموع، شواهد فعلی از مزایای رژیم مدیترانه ای در جمعیت های مختلف، از جمله زنان در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی بالا حمایت می کند. با این وجود، تحقیقات آتی در مورد سلامت قلب و عروق نیاز به حضور بیشتر زنان و جمع آوری داده‌های دوشکل جنسی و داده های خاص زنان دارد. علاوه بر این، مطالعات بیشتری برای تعیین اینکه آیا رژیم غذایی مدیترانه ای برای بیماریهای خاص زنان مفیدتر از رژیم های دیگر است، مورد نیاز است.
منبع:
https://www.news-medical.net/news/20240221/Mediterranean-diet-hailed-for-heart-health-benefits-in-women-study-finds.aspx